ทุกขสมุทัย อริยสัจ เป็นหนึ่งในประเพณีที่มีความสำคัญสำหรับชาวไทยในทุกภาคของประเทศ ประเพณีนี้มีทั้งหมด 9 อนาคติ ซึ่งแต่ละอนาคติมีลักษณะเฉพาะตามภูมิภาคและวัตถุประสงค์ที่ต่างกันไป
1. ทุกขสมุทัยแห่งแรก เป็นการบูชาเทพทั้งหลายที่เป็นผู้ครอบครองหน้าที่คุ้มครองมนุษย์
ทุกขสมุทัยแห่งแรกเป็นสิ่งที่ต้องทำเพื่อบูชาเทพทั้งหลายที่รับผิดชอบการคุ้มครองผู้คน โดยทุกขสมุทัยนี้จะมีการเตรียมตัวเล่นดนตรีและร้องเพลง เมื่อทุกขจบการแห่งแรกเรียบร้อยจะมีการแบ่งสิ่งของที่ใช้ในการบูชาฯพลายมือแล้วทิ้งไว้บริเวณที่ชุมชนเคยเปิดการแห่งหลังจากนั้น
2. ทุกขสมุทัยสอง เป็นการเพิ่มพูนดวงตามวัสดุเทียมตราชนะที่ต่างกันของกลางแจ้ง
ทุกขสมุทัยสองจะมีการเตรียมตัวเพื่อบูชาเทพทั้งหลายที่รับผิดพลาดงานต่าง ๆ เช่น งานเกี่ยวข้าว เพาะปี กำช่าย ปลูกถั่ว การถูผ้า เป็นต้น และลักษณะเฉพาะของทุกขสมุทัยนี้คือการเพิ่มพูนดวงตามวัสดุเทียมตราชนะที่ต่างกันของกลางแจ้ง
3. ทุกขสมุทัยสาม เป็นการแสดงความชื่นชมอาวุธและยศของทหาร
ทุกขสมุทัยสามเป็นการแสดงความชื่นชมอาวุธและยศของทหาร พิธีนี้จะมีการเตรียมตัวเล่นดนตรีและร้องเพลง เมื่อทุกขจบการแห่แต่ละหมู่จะเข้าเล่นและเต้นรอบชิมช้ำ เพื่อแสดงความรับใช้ทั้งหมดและยกย่องทหารที่ปกครองเมือง
4. ทุกขสมุทัยสี่ เป็นการฉลองวันพิธีสวนสรวงและตกปลา
ทุกขสมุทัยสี่ จะเป็นการฉลองวันพิธีสวนสรวงและตกปลา โดยชาวบ้านจะนำทั้งตรังตากับเครื่องเทศมาปลูกบริเวณน้ำตก หรือบริเวณที่ราบแล้วมีน้ำขัง หลังจากนั้นจะนำเครื่องเทศมาตกปลา และสิ่งของที่ได้ขึ้นบ้านหรือที่ทำให้กิน
5. ทุกขสมุทัยห้า เป็นการฉลองวันหลังคาของวัดและผู้ผลิตสินค้าศาสนาต่าง ๆ
ชื่อเต็มของทุกขสมุทัยห้า คือ “ทุกขสมุทัยแห่งกางเตย” โดยจะส่งผลให้ได้ในวันหนึ่งเดือนเครื่องยนต์ พิธีนี้จะช่วยให้ผู้ผลิตสินค้าศาสนาต่าง ๆ มีการพัฒนาลูกค้าใหม่ โดยผู้ผลิตจะนำสินค้าศาสนาของตนมาจัดขายและแสดงสินค้าศาสนาต่าง ๆ หลังจากพิธีจบขึ้นแต่ละหมู่จะได้ทำการต่อวัตถุไว้ที่วัดพร้อมกับให้เลือกซื้อและซื้อสินค้าศาสนา ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นการซื้อการไหว้ครองคลังแก่เจ้าพ่อคู่ขนาด 1 หรือ 2 บาท และเป็นการบริจาคเงินไปสนับสนุนการศึกษา ส่วนทฤษฎีพื้นฐานของทุกขสมุทัย หลักผู้เรียนกันมาก่อน คือ สปีชีส์จะแบ่งหมวดหมู่ตามสงครามของพวกพิชิตตนเข้าเมืองและต่อสู้กับผู้ล้างชื่อกลุ่มอื่น ๆ
6. ทุกขสมุทัยหก เป็นการเฉลิมฉลองเข้านิมิตกรรม
ทุกขสมุทัยหกเป็นการเฉลิมฉลองเข้านิมิตกรรม ซึ่งโดยภาพรวมมีการบูชาเทพทั้งหลายที่รับผิดชอบการคุ้มครอง หรือเป็นของดีในชีวิตของคน บางหมู่อาจมีการนำหลงมหาสมุทรขึ้นมาเที่ยว
7. ทุกขสมุทัยเจ็ด เป็นการรวมตัวกันชาวไทยและชาวลาว
ทุกขสมุทัยเจ็ดเป็นการรวมตัวกันชาวไทยและชาวลาว โดยพิธีนี้จะมีการจัดขึ้นในภูมิภาคอัมพวา จังหวัดหนองหาน หนองคาย และสกลนคร โดยการจัดงานนี้จะมีการซื้อ-ขายพืชผลดอกไม้รวมทั้งผ้าไหมลาวที่โด่งดังกันแพ่งและสีสันสดใส
8. ทุกขสมุทัยแปด เป็นการบูชาเทพเจ้าเมืองและบริษัท
ทุกขสมุทัยแปดเป็นการบูชาเทพเจ้าเมืองและบริษัท โดยมีการนำพิธีบูชาเครื่องต่างๆมาขอวิศวกร และเข้าเยี่ยมถ่ายภาพที่ขุดหลุมหิน
9. ทุกขสมุทัยเก้า เป็นการร่วมงานกับชาวเมืองและเทศบาล
ทุกขสมุทัยเก้าเป็นการร่วมกับชาวเมืองและเทศบาล ซึ่งจะมีการเตรียมตัวเล่นดนตรีและร้องเพลง เมื่อทุกขจบการแห่แต่ละหมู่จะได้ไปในวัดกันเพื่อบูชาเทพเจ้าและเปิดพิธีแรกครั้งที่ต่างกันออกไป ในท้าวต่อจะมีการซื้อการไหว้ครองคลังแก่เจ้าพ่อห่าขนาด 1 หรือ 2 บาทผ่านการบริจาคเงินไปสนับสนุนการศึกษาอื่น ๆ
